Meslek

Meslek, bir kimsenin hayatını kazanmak için yaptığı, kuralları toplum tarafından belirlenmiş ve belli

bir eğitimle kazanılan bilgi ve becerilere dayalı faaliyetler bütünüdür. Meslek bir kişinin hayatını

kazanmak, geçimini sağlamak için yaptığı iş olarak tanımlanıyorsa da insanların meslek edinmelerinde

tek etmen kazanç değildir. Meslek bireye; bağımsızlık, güvence, bir gruba ait olma, tanınma gibi

gereksinimlerini karşılama olanağı da sağlar. Bunlardan daha önemlisi mesleğin özü gerçekleştirme

yolu olmasıdır.

Sağlıklı insan çalışarak, bir şeyler üreterek gizli güçlerini kullanır ve geliştirir, bundan haz ve doyum

sağlar.

Meslek seçimi

Meslek seçimi, bireyin kendisine uygun gördüğü mesleği diğerlerinden ayırarak tercih ettiği mesleğe

girmek için çaba göstermesi olarak tanımlanır. Çağdaş bir toplumda, özgür bir bireyin önemli gelişim

aşamalarından birisi de mesleğini seçmesidir. Bireyin seçme özgürlüğünü doğru tercihler yapabilme

doğrultusunda kullanabilmesi için, neyi niçin istediğini, ne gibi bedensel, zihinsel ve ekonomik

olanaklara sahip olduğunu bilmesi yani kendini tanıması gerekir. Aynı şekilde, sağlıklı bir seçim için

mevcut seçenekleri, gerektirdiği nitelikler ve sağladıkları olanaklar açısından değerlendirmek de

gereklidir.

Kendini tanıma

Kendini tanıma, insanın psikolojik ve fiziksel açıdan kendinde olanları bilmesi, kendinde olanların

farkında olması ve bunları doğru değerlendirmesi ile ilgilidir. Kendini tanıma; bir insanın fiziksel

özelliklerini, duygularını, düşüncelerini, istek ve gereksinimlerini, güçlü ve zayıf yönlerini, amaç ve

değerlerini, yetenek ve becerilerini tanımasını, bilmesini ve bunların farkında olmasını ifade eder.

Meslek Seçiminde Kendini Tanıma İle İlgili İpuçları

İlgiler-Yetenekler-Değerler

İlgiler

Herhangi bir zorlama altında olmadığı ya da kendisine bir ödül vaadedilmediği halde birey

kendiliğinden bazı faaliyetlere girişiyor ve bundan doyum sağlıyorsa, bu kişinin o tür faaliyetlere ilgisi

olduğu söylenebilir. Bireyin seçeceği mesleğe ilgi duyması; yapacağı işten zevk almasında ve bıkkınlık

hissetmemesinde büyük rol oynar. Dolayısıyla kişinin ilgi duyduğu faaliyetleri mesleğe dönüştürmesi

yaptığı işte daha verimli olmasını sağlayacaktır.

 

İlgi alanları:

1. Temel Bilim

2. Sosyal Bilim

3. Canlı Varlık

4. Mekanik

5. İkna

6. Ticaret

7. İş Ayrıntıları

8. Edebiyat

9. Güzel Sanatlar

10.Müzik

11.Sosyal Yardım

Yetenekler

Yetenekler, kalıtımla getirilen gizli gücün, eğitim ve çevre etkisiyle geliştirilmiş kısmını ifade eder.

Birey, bir mesleği ya da onu hazırlayan bir eğitim programını seçerken hangi yetenek türüne ne

derece sahip olduğunu düşünmeli ve en çok sahip olduğu yeteneğini kullanabileceği çalışma alanını

oluşturmalıdır.

Değerler

Meslek faaliyetlerinin sonunda beklenen doyum genellikle "Meslek Değeri" olarak adlandırılır. Bireyin

"Ben ne için çalışıyorum?", "Mesleğimden, hayattan ne bekliyorum?" gibi sorulara verdiği cevaplar o

kişinin meslek değerlerini yansıtır.

Değer Alanları:

1. Yeteneğini Kullanma

2. Yaratıcılık

3. Yarışma

 

4. İşbirliği

5. Değişiklik

6. Düzenli Yaşam

7. Liderlik

8. Kazanç

9. Ün Sahibi Olma

Karar Verme Sürecinde Çocuğunuza Nasıl Yardımcı Olabilirsiniz?

Her şeyden önce çocuğunu tanımaya çalışın. Çocuğun küçük yaştan itibaren ilgi duyduğu, zevk aldığı

ve başarılı olduğu etkinlikleri saptayın, bunun yanı sıra ilgi duymadığı, hoşlanmadığı vebaşaramadığı

alanları belirleyin.

Çocuğunuzun mesleklere ilişkin duygu ve düşünceleri hakkında birlikte değerlendirme yapın. Her gün,

seçeceği meslek konusunda fikir değiştirse de, onu sabırla dinleyin, kararsızlığını anlayışla karşılayın,

olgunlaşmasına yardımcı olun.

Yaşamının her döneminde olduğu gibi, meslek seçimi sürecinde de yanında olup desteklediğinizi

çocuğunuza hissettirin.

Bu arada çocuğunuzu daha iyi tanıyabilmek ve ona daha iyi rehberlik edebilmek için okulla, öğretmen

ve idarecilerle işbirliği yapın, okul sürecini izleyin.

Bazı durumlarda anne-baba kendi gerçekleştiremedikleri idealleri çocuklarının gerçekleştirmesini

bekler. "Ben olamadım, o olsun." anlayışı ile çocuk zorlanır. Çocuğunuzun istek ve ideallerinin sizden

farklı olabileceğini unutmayın. Meslek seçimi konusunda yol gösterebilir, fikrinizi söyleyebilirsiniz ama

son kararı ona bırakın.

Bazı anne babalar çocuğun yeteneklerine bakmadan onu zorlar. Çocuğunuzun yeteneklerine ve

isteklerine uygun olmayan bir mesleği seçmesi onu mutsuz ve genellikle başarısız yapar.

Çocuğunuzu ilgi ve yetenekleri doğrultusunda iyi tanımanız ve meslekler hakkında bilgi sahibi olmanız

çocuğunuzun doğru kararı almasına katkı sağlayacaktır.

Gençleri kendisinden daha başarılı olan kişilerle kıyaslamak onu üzecek ve kızdıracaktır. Böyle bir

durumda çocuğunuza; "Seni bu halinle kabul etmiyorum, sen de başkaları kadar başarılı

 

olursan seni kabul ederim." mesajını verirsiniz. Unutmayın; insanlar yetenekleri yönünden eşit

değildir. Çocuğunuzun durumunu başkalarıyla değil daha önceki kendi durumuyla değerlendirin.

Anne baba tutumları, çocuğun mesleki gelişimini olumlu ya da olumsuz olarak etkileyebilir. Aile

ortamında çok katı ya da esnek kuralların yer alması ergenin bireyselleşmesini önlemekte ve

dolayısıyla bireyin karar verme becerisi gelişememektedir. Örneğin, otoriter aileler çocuğun bağımsız

karar verme davranışını pekiştirmezler. Bu durum bireyin, kendisini objektif değerlendirmesini ve

karar vermesini zorlaştırarak mesleki kararsızlık yaşamasına neden olur.

Son olarak, gencin kendi özellikleri (ilgi, yetenek, değer) ve mesleklerin gerektirdiği özellikleri

(akademik beceriler, fiziksel – bedensel - ruhsal özellikler, çalışma ortamları, çalışma alanları, özel

koşulları vb.) göz önünde bulundurarak istenen yönleri fazla, istenmeyen yönleri az olan seçeneğe

karar vermesi gerekir.

Unutmayın ki çocuğunuz seçtiği meslekle, yaşamını nasıl geçireceğini büyük oranda belirlemiş

olacaktır.